نوروز طبیعی، روزی است که در آنروز خورشید به نقطه اعتدال بهاری برسد. برای تشخیص نوروز در این تعریف، ارتفاع خورشید را در روزهای نزدیک به اعتدال بهاری اندازه‌گیری میکردهاند تا هنگامی که ارتفاع خورشید به هنگام ظهر حقیقی برابر با عرض جغرافیایی ناظر شود. روش دیگر برای تشخیص نوروز، ساخت سازه‌ها و شاخص‌های خورشیدی بوده که بتوان از روزنه‌ها یا فاصله میان پایه‌های آن، طلوع خورشید نوروزی یا خورشیدی که میل آن صفر درجه شده است را تماشا کرد و رصد نمود. بدیهی است که در چنین شیوه‌‌هایی، آغاز سال نو (اگر مبدأ سال اعتدال بهاری بوده باشد) الزاماّ همزمان با نوروز تقویمی نیست. اما نوروز تقویمی- بنا به تعریفی که خواجه نصیر طوسی، اُلُغ‌بیک و ملامظفر گنابادی بر اساس دانش‌های کهن‌تر به دست داده‌اند و تاکنون اعتبار خود را حفظ کرده است- عبارت است از «روزی که خورشید تا زمان عبور از نصف‌النهار محل به نقطه اعتدال بهاری رسیده باشد». […]
هزارمین سالگرد پایان سرایش شاهنامه فردوسی
فردا بیست و پنجم اسفندماه ۱۳۸۸، یک‌هزار سال تمام خورشیدی از روز پایان سرایش شاهنامه فردوسی می‌گذرد. از آنجا که سال ۴۰۰ قمری از ۹ شهریور ۳۸۸ خورشیدی آغاز شده و در ۲۸ مرداد سال ۳۸۹ خورشیدی به پایان رسیده است؛ روز «اِرد» یا ۲۵ اسفند در این دامنه زمانی، مطابق با سال ۳۸۸ خورشیدی می‌شود. به دیگر سخن، ۲۵ اسفند سال ۳۸۸ هجری خورشیدی برابر است با آدینه‌روز، ۲۱ رجب سال ۴۰۰ هجری قمری (۱± روز). به این ترتیب، امروز هزاره شاهنامه است و یک‌هزار سال تمام خورشیدی از زمان پایان سرایش شاهنامه می‌گذرد. […]
ترکان سلطانیه: آمیزه‌ای از سنت‌های کهن و صمیمیت بی‌پایان
روستای ویر (وی‌یَر) در حدود ده کیلومتری جنوب شرقی سلطانیه است. در چند کیلومتری شرق این روستا، سازه‌ای بزرگ قرار دارد که به تمامی در دل سنگ‌های سخت کوهستان کنده و تراشیده شده است. بر دیوارهای سنگی این بنا سنگ‌نگاره‌ای از یک اژدهای غول‌آسا و پر پیچ‌وتاب دیده می‌شود. کاربری قطعی این بنا که نمونه مشابهی ندارد و بطور موقت معبد ویر نامیده شده، تاکنون آشکار نشده و همچنان در پس پردهٔ رازها و رمزهاست. سبک‌های هنری و آرایه‌های بکار رفته در بنای ناشناختهٔ ویر نشان می‌دهد که به احتمال زیاد با گنبد سلطانیه هم‌عصر است و به دوره ایلخانیان تعلق دارد. […]
چهارطاقی: تعریف، انواع و پراکندگی
چارتاقی یا چهارطاقی بناهایی با شکل متقارن چهار وجهی و با قاعده مربع را گویند که از چهار پایه با چهار تاق تشکیل شده و گنبدی به واسطهٔ چهار فیلپوش بر روی آنها ساخته شده است. چارتاقی تعریفی اختصاصی و عمومی دارد. در تعریف اختصاصی، چارتاقی‌های منفردی با عمر تقریبی دو هزار تا ۱۵۰۰ سال را گویند که در نواحی گوناگون ایران دیده می‌شوند و با همین نام شناخته می‌گردند. این چارتاقی‌ها، بناهای بزرگ و مستقلی هستند که عناصر معماری دیگری در آنها بکار نرفته و حتی بدون دیوار محاطی و در یا پنجره هستند. پراکندگی جغرافیایی چارتاقی‌ها عموماً در نیمه غربی ایران، استان‌های میانی و جنوب غربی، و به ویژه در جنوب استان فارس است. پراکندگی چارتاقی‌ها در نیمه شرقی ایران بسیار محدود و اندک است. علاوه بر این، نوعی دیگر از چارتاقی‌ها وجود دارند که بخاطر شباهت فراوان با چارتاقی‌های منفرد با تعریف اختصاصی، با آنها اشتباه گرفته می‌شوند. این بناها با اینکه در ظاهر شبیه چارتاقی‌ها هستند اما تفاوت‌های مهمی با آنها دارند. این شبه‌چارتاقی‌ها، بناهایی کوچک با ساختی ساده هستند که معمولاً در سده‌های اخیر ساخته شده‌اند. شبه‌چارتاقی‌ها به منظور پوشش قبر، سایبان، خانه باغی، بقعه، و کارکردهای روزمرهٔ دیگری شبیه آن برپای شده‌اند. همچنین در شهرهای اردستان و زواره و برخی شهرهای جنوب کویر، بادگیرهایی چارتاقی‌مانند بر بام سرسرای خانه‌ها می‌سازند که آنها را نیز چارتاق می‌نامند. […]
پیشنهاد و نقدی بر ستون مرز پرگهر در روزنامه اعتماد
مدتی است که روزنامه گرانقدر اعتماد گفتارهایی را در صفحه آخر و در ستون مرز پرگهر منتشر می‌کند. نویسندگان این ستون می‌کوشند با تک‌نگاری‌هایی کوتاه اما مفید، خوانندگان خود را با زمینه‌های گوناگون تاریخ و فرهنگ و آثار باستانی ایران آشنا سازند. در باره این ستون، پیشنهاد و نقدی را تقدیم دبیر محترم آن صفحه […]
پرسمان پایان کار اژی‌دهاک در باورهای ایرانی
آقای دکتر جلیل دوستخواه- پژوهشگر برجسته اوستا و شاهنامه- پرسمانی بحث‌برانگیز و گسترده‌دامنه را پیش کشیده‌اند و از این نگارنده نیز خواسته‌اند تا نگرش خود را پیرامون آن بنویسم. پاسخ به این پرسش می‌تواند بسیار گسترده باشد و شاخه‌ها و رویکردهای گوناگونی داشته باشد. این گستردگی و پیچیدگی، در اصل از ذات و درون‌مایه اسطوره‌ها ناشی می‌شود. چرا که اسطوره‌ها در گذر زمان و در مواجهه با نیازهای فرهنگی و اجتماعی و باورداشت‌های مردمان و جوامع گوناگون، دچار دگرگونی می‌شوند. تغییر ماهیت می‌دهند و جوامع بشری آنرا از شکل و ساختاری کهن به ماهیتی نوین در می‌آورند تا آنرا با نیازهای امروزین خود هماهنگ سازند. اسطوره‌ها همچنان که نشان‌دهنده جهان‌بینی و نوع نگرش انسان به جهان و هستی است، پاسخی برای دردها و دشواری‌های زندگانی او نیز به شمار می‌رود. […]
چاپ کتاب اسپیت‌نامه
بیست و هشتمین کتاب نگارنده با عنوان «اسپیت‌نامه- بیست و دو گفتار در زمینه جشن‌ها و پژوهش‌های ایرانی» منتشر شده است. در این کتاب گفتارهایی پیرامون اخترباستان‌شناسی، گاهشماری و سازه‌های خورشیدی، جشن‌ها و گردهمایی‌های ایرانی، باستان‌پژوهی، کتیبه‌ها و متون کهن عرضه شده است. برخی از این گفتارها پیش از این در سمینارها و همایش‌ها ارائه […]
ادعاهای تخیلی تازه سازمان میراث فرهنگی در باره منشور کورش و کتیبه داریوش و ارتش کمبوجیه
این روزها انتشار ادعاهای تخیلی در زمینه‌های گوناگون تاریخی و ایران‌شناسی و آثار باستانی به اندازه‌ای فراوان و گسترده شده است که پرداختن به همهٔ آنها نیاز به اداره‌ای با صدها پرسنل دارد. جالب است که در این میان سازمان میراث فرهنگی با ادعاها و بیانیه‌های خود، جلودار و پیش‌قراول همه خیال‌پردازان و آشفته‌گویان شده است.
بدیهی است که نگارنده توان و فرصت آنرا ندارد تا به همه اخبار کذبی که روزانه در وب‌سایت این سازمان منتشر می‌شود و در برخی رسانه‌ها بازتاب می‌یابد، نقدی بنویسد. روزنامه‌نگاران و خوانندگان خود می‌باید هشیار باشند و بنا را بر کذب بودن آن بگذارند مگر آنکه خلاف آن ثابت شود و پژوهشگران مستقل و غیردولتی آنرا تأیید کنند. از آنجا که برخی از آن اخبار در زمینه پژوهشی نگارنده بوده و سکوت در قبال آنها امکان التباس را فراهم می‌سازد، ناچار از نوشتن نقد و توضیحی کوتاه هستم.
رئیس سازمان میراث فرهنگی در روز گذشته اظهارات تازه‌‌تر و شگفت‌تریی پیرامون منشور کورش و کتیبه داریوش و کشف ارتش کمبوجیه در مصر بیان نموده‌اند. […]
گزارش‌هایی از دیدار یلدای خورشید در بناهای تقویمی ایران
پیرو فراخوان پیشین، برنامه سالانه دیدار طلوع خورشیدِ انقلاب زمستانی با شرکت گروه‌های فراوانی از دوستداران اخترباستان‌شناسی ایرانی و نیز کسانی که مایل بودند نظریهٔ نگارنده پیرامون کاربری تقویمی چارتاقی‌های ایران را از نزدیک بررسی نمایند، در بامداد روز یکم دی‌ماه در محل چارتاقی‌ها برگزار شد.
امسال برخلاف سال‌های پیش، برنامه دیدار خورشید منحصر و متکی به چارتاقی نیاسر نبود و برنامه‌های مشابه دیگری نیز در چارتاقی بتخانهٔ آتشکوه، چارتاقی نویس، چارتاقی بازه‌هور و چارتاقی جره برگزار شد. عکس‌ها و گزارش‌های این برنامه‌ها، به مرور و پس از اینکه بدستم برسند، در اینجا منتشر خواهند شد. […]
نامه‌ای به فرهنگستان هنر
ریاست محترم فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران با توجه به برکناری جناب آقای مهندس میرحسین موسوی (معمار و هنرمند توانا، معتمد هنرمندان ایران و صاحب آثار برجسته و فراوان در زمینه معماری و نگارگری) از ریاست فرهنگستان هنر، نبود انگیزه و تمایل قلبی خود به همکاری‌های آتی را اعلام می‌دارم و تقاضا دارم طرح پژوهشی […]
چارتاقی بتخانه آتشکوه
بنای چارتاقی که عموم مردم محلی آنرا به طور سنتی با نام «بُتخونه/ بتخانه» می‌شناسند و دیگران آنرا به نادرستی با نام آتشکده آتشکوه هم خطاب می‌کنند، در دره‌ای فرح‌انگیز و در فاصله اندکی از جنوب روستا و بر پایین یال کوه آتشکوه نهاده شده است. در مجاورت چارتاقی و کوه بقایای خشک‌رودی دیده می‌شود که کوه و چارتاقی را دور می‌زند و آنرا به شکل شبه‌جزیره‌ای رؤیایی در می‌آورد. برای رسیدن به این چارتاقی می‌باید در کیلومتر ۱۱ جاده دلیجان به محلات، به سوی جنوب و راهی آسفالته که به سوی روستای آتشکوه و معدن سنگ آن می‌رود، پیچید. پس از طی پنج کیلومتر در این راه نیمه کوهستانیِ بسیار زیبا، به روستای آتشکوه و درخت چنار کهنسالی که در کنار راه سر برکشیده است، خواهیم رسید. چارتاقی در مجاورت روستا است و از کنار جاده به خوبی دیده می‌شود. چارتاقی بتخانه یکی دیگر از نمونه‌های چارتاقی‌های منفرد در ایران با شکل متقارن چهار وجهی و با قاعده مربع است. بنا از چهار پایه با چهار تاق تشکیل شده که گنبدی به واسطه چهار فیلپوش و تیرهای چوبی بر روی آنها ساخته شده است. مصالح بنا عبارت است از لاشه‌سنگ‌های بدون تراش با ملات آهک و با روکاری از سنگ‌های بزرگ و تراش‌خورده در پایه‌ها و آجرهایی با پخت مرغوب همراه با تیرهای چوبی در تاق‌ها و احتمالاً در گنبد فرو ریخته. بیشتر سنگ‌های بکار رفته در ساخت بنا، سنگ رسوبی متخللی است که دارای جرم حجمی کمی برابر با ۲.۲ و ماندگاری زیاد است. این نوع سنگ با جرم حجمی ۲.۱ در ساخت چارتاقی نیاسر نیز بکار رفته است. چهار سوی بنا- همچون دیگر چارتاقی‌های منفرد ایران- چشم‌اندازی باز و بدون هیچگونه در یا پنجره و مانعی است. […]
مناظره با سخنگوی سازمان میراث فرهنگی و چند نکته دیگر
ظاهراً پس از گفتارهای پیشین این نگارنده پیرامون خبر ساختگی کشف بقایای ارتش کمبوجیه در مصر و تکذیب‌نامه‌های زاهی حواس (دبیرکل شورای عالی آثار باستانی مصر) و پائولو گاللو (باستان‌شناس ایتالیایی و مسئول کاوش‌های غرب مصر) آنچه که لازم بود برای رفع گمراهی‌ها انجام شده است. آنچه باقی مانده، صرفاً اصرارهای بی‌فایدهٔ برخی مسئولان سازمان […]
ماجرای ارتش کمبوجیه: سوءاستفاده دیگری از عاطفه مردم
دبیرکل شورای عالی آثار باستانی مصر ماجرای کشف بقایای ارتش کمبوجیه در مصر را خبری بی‌اساس و گمراه‌کننده خواند. دکتر زاهی حواس- باستان‌شناس برجسته مصری و دبیرکل شورای عالی آثار باستانی مصر در اطلاعیه‌ای مطبوعاتی اعلام کرده است که «آنچه در روزنامه‌ها، خبرگزاری‌ها و اخبار تلویزیون از کشف بقایای ارتش کمبوجیه از قول برادران دوقلو […]
اندر حکایت کشف بازمانده‌های ارتش کمبوجیه در مصر
به تازگی اخبار فراوانی از دو برادر دوقلوی ایتالیایی که بازمانده‌های ارتش کمبوجیه در مصر را کشف کرده‌اند، منتشر شده است (برای نمونه بنگرید به Discovery و About). در برخی گزارش‌های فارسی از همین خبر، چنان روی دوقلو بودن این دو برادر تأکید و اصرار شده که گویی اگر آنان دوقلو نبودند، ارتش کمبوجیه کشف […]
انتشار کتابی ارزنده در زمینه صخره‌کندهای پیش‌تاریخی ایران
صخره‌کندهای پیش‌تاریخی یا هنر صخره‌ای به آثار نگارین و عموماً منقوری اطلاق می‌شود که انسان پیش از تاریخ (و گاه دوران تاریخی) بر روی دیوارهٔ صخره‌های سنگی و غارها و اشکفت‌ها پدید آورده است. نقوشی از بز و دیگر جانوران، صحنه‌های شکار و آیین‌هایی ناشناخته که در سراسر جهان پراکنده‌اند و شباهت شگفت‌انگیزی به یکدیگر […]
حکایت سفر منشور کورش
مدتی است که عده‌ای نیز از روی احساسات و با ذوق‌زدگی سخن از «بازگشت» منشور می‌گویند. در حالیکه منشور کورش هیچگاه در ایران نبوده که بخواهد به ایران «بازگردد». منبع چنین اخبار مکرر و نادرستی، معمولاً مقامات سازمان میراث فرهنگی و رسانه‌های وابسته به آنان بوده است که شاید خواسته‌اند با چنین «اخبار خوش» افکار […]
انتشار نمودار شاهنامه فردوسی
به تازگی «نمودار شاهنامه فردوسی» و جزوه راهنمای همراه آن، توسط خانم فرانک دوانلو چاپ و منتشر شده است. همواره جای چنین اثری در میان دوستداران شاهنامه و تاریخ روایی ایران خالی بود که بتوانند در یک نمودار بزرگ و مفصل، همزمانی پادشاهان، پهلوانان و دیگر نام‌آوران را ببینند و تصور روشنی از آن داشته […]
راه‌اندازی وب‌سایت فرهنگنامه عکس ایران
چنانکه وعده داده بودم، نسخه آزمایشی وب‌سایت فرهنگنامه عکس ایران آغاز بکار کرد و به مرور بر تعداد عکس‌ها و صفحات دیگر آن افزوده خواهد شد. فرهنگنامه عکس ایران، کتابی است که چاپ نخست آن در سال ۱۳۷۲ و چاپ دوم آن در سال ۱۳۷۶ به دو زبان فارسی و انگلیسی چاپ و منتشر شد […]
فرزند طبیعت به آغوش رودهای خروشان پیوست
عباس جعفری زود رفت، اما رفتنش باشکوه بود. برای مردی پرشور و خستگی‌ناپذیر که تمامی عمر خود را در ستیغ‌های سرکشِ بلندترین قله‌های جهان و دورافتاده‌ترین و وهم‌انگیزترین کویرها گذرانده بود، چه باک که بر قایقی بنشیند تا او را به گرداب‌های سهمگین رودی خروشان براند.
عباس جعفری فرزند طبیعت بود و مرد کوهستان‌های سخت و راه‌های دشوار. جان و روان او در بلندای قله‌ها و در بکرترین چشم‌انداز‌های طبیعت و در دامن مهر روستاییان آرام می‌گرفت. […]
جشن بُتیگان: روزی مناسب برای بزرگداشت هنر و هنرمندان
نگارنده بر این گمان است که چنانچه قرار بر انتخاب روزی برای گرامیداشت و بزرگداشت هنر و هنرمندان، و یا برگزاری جشنواره‌ها و گردهمایی‌های هنری باشد، جشن بتیگان در پانزدهم دی ماه مناسب‌ترین انتخاب ممکن برای این روز خواهد بود.
از آنجا که در فرهنگ و باورهای ایرانی، مناسبتی در گرامیداشت هنر دیده نشده و یا تاکنون شناخته نشده است، به ناچار می‌باید یا بر اساس رویدادهای هنری معاصر چنین روزی را برگزید و یا اینکه به سراغ آیین‌ها و باورداشت‌های کهنی رفت که تا اندازه‌ای با هنر پیوستگی داشته باشند. در حالت دوم، «جشن بتیگان/ پیکرتراشی» در نیمه دی ماه پیوندهای چشمگیری با هنر و آفرینش‌های خلاقانهٔ هنری دارد.
با اینکه منابع مطالعه و بررسی پیرامون این جشن بسیار محدود هستند و به مرور زمان از میان رفته‌اند، اما با همان اندک منابع نیز می‌توان تا اندازه‌ای با این آیین کهنسال و فراموش‌شده آشنا شد.
ابوریحان بیرونی در کتاب «آثارالباقیه» گزارشی بسیار کوتاه در بارهٔ این جشن آورده است که به‌رغم کوتاهی، مهم‌ترین سند برگزاری چنین جشنی در متون کهن است: […]
پاسخی به خبرگزاری میراث آریا
سردبیر محترم خبرگزاری میراث آریا (وابسته به سازمان میراث فرهنگی) در تاریخ ۱۶ شهریورماه ۱۳۸۸، بخش‌هایی مثله‌شده از مقالهٔ این نگارنده با نام «سفر الواح هخامنشی از تخت جمشید به شیکاگو» برخلاف موازین قانونی و انسانی در وبگاه آن خبرگزاری منتشر شده است. از آنجا که این مقاله پیش از این با نام «لوحه های […]
سخن استادان در باره زمان درست جشن‌های ایرانی
جشن اسفندگان یا سپندارمذگان برابر است با پنجمین روز از ماه اسفند در همه گاهشماری‌های ایرانی. در باره وجود دوگانگی‌ها باید گفت که جشن‌ها و فاصله‌های میان آنها در متون کهن ایرانی دارای تعریف و اندازه‌های مشخصی است که به مانند دانه‌های یک زنجیر در پیوستگی کامل با یکدیگر هستند. تغییر جای یکی از آنها، موجب گسست کل این رشته خواهد شد. چنانکه در منابع ایرانی آمده است، جشن سده ۴۰ روز پس از شب یلدا یا چله، و ۱۰۰ روز پس از اول آبان قرار دارد. همچنین جشن سده ۲۵ روز پیش از جشن اسفندگان است. این اندازه‌ها و فاصله‌های تعریف شده در متون و منابع کهن ایرانی، تنها با گاهشماری با ماه‌های سی و یک روزه (مبدأ هجری شمسی فعلی) مطابق است؛ ولی با کتابچه‌ای نوساخته که در چند سال اخیر در ایران با نام سالنمای دینی زرتشتیان چاپ می‌شود، مطابقت پیدا نمی‌کند. چرا که در این کتابچه، فاصله ۱۰۰ روزه از اول آبان تا جشن سده به ۱۰۶ روز، فاصله ۴۰ روزه شب یلدا تا جشن سده به ۴۶ روز، و فاصله ۲۵ روزه جشن سده تا اسفندگان به ۱۹ روز رسیده است. این فاصله‌ها با هیچکدام از اسناد و منابع و تاریخ‌نامه‌های ایرانی هماهنگی ندارد. از این رو، زمان درست شب یلدا برابر با شامگاه ۳۰ آذر، جشن سده در ۱۰ بهمن و جشن اسفندگان در ۵ اسفند است. با توجه به نظر همه این استادان لازم است که ترتیبی دهیم تا از ناهماهنگی و آشفتگی‌های فعلی دست کشیده شود و همه جشن‌ها مطابق با گاهشماری رسمی ایران که شکل تکامل یافته گاهشماری یزدگردی و در ایران و همه جهان شناخته شده است، برگزار شود. […]
تخریب و نابودی نگاره‌های باستانی غار دوشه در لرستان
آقای حسن افشاری- پژوهشگر تاریخ نقاشی ایران- که به پیشنهاد نگارنده برای مطالعات میدانی پیرامون نگاره‌های پیش‌تاریخی غار دوشه به دره رود کشکان در شمال شرقی کوهدشت لرستان سفر کرده بود، با اخباری غم‌انگیز و دردآور و حیرت‌انگیز از سفر بازگشت. بنا به اخبار و عکس‌های ایشان، تمامی بیش از یکصد نگاره باستانی غار دوشه […]
اختلاف‌‌هایی در زمینه پرچم ایران
در سال‌های اخیر و به ویژه در دو ماه گذشته، اختلاف‌نظرهایی میان شرکت‌کنندگان در گردهمایی‌های گوناگون بر سر پرچم ایران (که با خود حمل میکردهاند) بروز نموده است. این اختلاف‌ها در میان ایرانیان مقیم خارج از کشور بسیار شایع‌تر بوده و به مقاله‌ها و اظهارنظرهای متعددی در رسانه‌ها منجر شده است. اختلاف اصلی بر سر […]
پاسخی به روزنامه وطن امروز
سردبیر محترم روزنامه وطن امروز در صفحه نهم آن روزنامه به تاریخ ۱۳ تیرماه ۱۳۸۸، مقاله‌ای از این نگارنده با نام «دیدار طلوع خورشید در چارطاقی نیاسر- شادمانی در روناک آیینی» برخلاف موازین قانونی و انسانی منتشر شده است. از آنجا که این مقاله پیش از این با نام «جشن‌های کهن آغاز تابستانی و دیدار […]
کورش و آسیب‌های خیال‌پردازی و ذوق‌زدگی
یکی از خوانندگان جوان و پرشور پژوهش‌های ایرانی در نامه‌ای دردمندانه نوشته‌اند که در حال تحقیق بر روی منشور کوروش بوده‌اند که به مقالهٔ جنجالی هفته‌نامه اشپیگل برخورد می‌کنند. این نوشته، ایشان را دچار ناآرامی کرده و خواسته‌اند تا با کمک من از این ناآرامی و سردرگمی نجات پیدا کنند. از آنجا که می‌دانم این […]
نقد دیگری بر استنباط‌های نجومی آقای فریدون جنیدی در تحریف شاهنامه فردوسی
پیشینه: روزنامه اعتماد در ۲۳ اردیبهشت سال ۱۳۸۷ گفتاری از آقای فریدون جنیدی را منتشر کرد که در بردارندهٔ پاره‌ای از استنباط‌های نجومی بود. ایشان با توجه به استنباط‌های خود، حکم به الحاقی دانستن بیت‌هایی از شاهنامه داده بودند. اهمیت ممتاز شاهنامه فردوسی در فرهنگ و تمدن مردم و حساسیتی که هر کس در برابر […]
پاسخ آقای جنیدی به نقد نگارنده
به تازگی، آقای جنیدی پاسخی بر نقد نگارنده نوشته‌اند. پاسخ آقای جنیدی که بر اشتباهات و نادرستی‌هایی فاحش متکی است، نشانه دیگریست از اینکه ایشان صلاحیت دخالت دادن دانش اخترشناسی در تصحیح شاهنامه را ندارند و شاهنامهٔ ایشان نیز ارتباطی به شاهنامه فردوسی ندارد و آسیبی جدی به آن خواهد زد. متن این پاسخ را در پایین و نقدی بر این پاسخ را در اینجا بخوانید. […]
بزرگداشت استاد موسی اکرمی
در شامگاه سی‌ام خرداد ۱۳۸۸ مراسم بزرگداشت آقای دکتر موسی اکرمی- فیزیکدان، تقویم‌شناس و متخصص برجسته تاریخ و فلسفه علم روزگار ما و یار و همراه زنده‌یاد استاد احمد بیرشک در مرکز علوم و ستاره‌شناسی تهران برگزار شد. با اینکه بخاطر اوضاع و احوال این روزهای میهن ما، آمادگی سخنرانی و شرکت در هیچ برنامه‌ای را نداشتم و همه […]
باراک اوباما و پذیرفتن نقش آمریکا در براندازی دولت مصدق
دولت مردمی دکتر محمد مصدق در ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ با کودتایی که آمریکا و سرویس اطلاعاتی بریتانیا در ایران (به سرپرستی شاپور ریپورتر) ترتیب دادند، سرنگون شد و یکی دیگر از فرصت‌هایی که ایرانیان برای برقراری حکومت دموکراتیک به دست آورده بودند، با دخالت آمریکا و انگلیس از بین رفت. از آن زمان، دولت‌های مداخله‌گر […]
تخت‌جمشید: بخش چهارم، کتیبه‌ها
بخش اعظم کتیبه‌های موجود در تخت‌جمشید علاوه بر اینکه به زبان و خط میخی فارسی باستان نوشته شده‌اند، به زبان و خط عیلامی و بابلی نیز ترجمه و در همانجا نویسانده شده است. […]
تخت‌جمشید: بخش سوم، سنگ‌نگاره‌ها
ساخت سنگ‌نگاره‌های تخت‌جمشید از فناوری و تخصص خاصی بهره‌مند بوده است که در تاریخ ایران تکرار نشد. این سنگ‌نگاره‌ها متنوع‌ترین و متعددترین سنگ‌نگاره‌های دوره تاریخی در ایران هستند. در سنگ‌نگاره‌های تخت‌جمشید (جز نقش مبهم زنی بر محور چرخ گردونه‌ها) نقشی از زن وجود ندارد. […]
تخت‌جمشید: بخش دوم، بررسی بناها
برای ساخت تخت‌جمشید تمام نواحی شرق باستان بسیج شده بودند. از منابع و معادنی در حد فاصل دریای مدیترانه تا آسیای میانه استفاده می‌شد و بهترین استادکاران از همه جا دعوت شده بودند. داریوش خود در کتیبه‌ای که از پی بنای کاخ آپادانا در شوش (DSf) بدست آمده، چنین می‌گوید که: «کندن و پر کردن و خشت‌های قالبی، کار مردمی از بابل بود. تیرهای سدر از کوهستانی به نام لبنان آورده شد. مردم آشور آنها را تا بابل آوردند و مردمی از اهالی کاریه و ایونیه آنرا از بابل به شوش آوردند. الوار درخت یاکا از قندهار و کرمان آورده شد. زر از سارد و بلخ آمد. لاجورد گرانبها و عقیق شنگرف از سرزمین سغد و سنگ گرانبهای فیروزه از خراسان فراهم شد. نقره و آبنوس از مصر آمد. زیورهای دیوارها از ایونیه است. عاج از حبشه، هند و آراخوزیه آورده شد. سنگ ستون‌ها از ناحیه‌ای بنام آبیراد در عیلام بود. سنگ‌بُران و پیکرتراشان ساردی و ایونی بودند. آنان که آجر پخته ساختند، بابلی بودند. درودگران ساردی و مصری بودند. آنان که زرگری کردند، مادی و مصری بودند. آنان که دیوارها را آراستند، مادی و مصری بودند». با این حال عجیب است که در میان این استادکاران نامی از پارسیان برده نشده است. […]
