دیروز زمین می‌غرید و دیشب آسمان. آذرخش‌ها در زمین و آسمان هنگامه می‌کردند و نخستین باران پاییزی باریدن گرفت. باران و آذرخش‌ها و غرش‌های زمینی و آسمانیِ دیروز، نویدبخش روزهای سرسبز آینده‌اند. نویدبخش شکوفایی جوانه‌های سبز در سرزمینی خشکیده و مغموم. مژده‌رسان روزهایی خوب و پر از دانه‌های آمادهٔ رویش. روزهایی سبز!
بایگانی تاریخ
فرزند طبیعت به آغوش رودهای خروشان پیوست
عکس از خبرگزاری ایرن عباس زود رفت، اما رفتنش باشکوه بود. برای مردی پرشور و خستگی‌ناپذیر که تمامی عمر خود را در ستیغ‌های سرکشِ بلندترین قله‌های جهان و دورافتاده‌ترین و وهم‌انگیزترین کویرها گذرانده بود، چه باک که بر قایقی بنشیند تا او را به گرداب‌های سهمگین رودی خروشان براند. عباس فرزند طبیعت بود و مرد […]
جشن بُتیگان: روزی مناسب برای بزرگداشت هنر و هنرمندان
نگارنده بر این گمان است که چنانچه قرار بر انتخاب روزی برای گرامیداشت و بزرگداشت هنر و هنرمندان، و یا برگزاری جشنواره‌ها و گردهمایی‌های هنری باشد، جشن بتیگان در پانزدهم دی ماه مناسب‌ترین انتخاب ممکن برای این روز خواهد بود.
از آنجا که در فرهنگ و باورهای ایرانی، مناسبتی در گرامیداشت هنر دیده نشده و یا تاکنون شناخته نشده است، به ناچار می‌باید یا بر اساس رویدادهای هنری معاصر چنین روزی را برگزید و یا اینکه به سراغ آیین‌ها و باورداشت‌های کهنی رفت که تا اندازه‌ای با هنر پیوستگی داشته باشند. در حالت دوم، «جشن بتیگان/ پیکرتراشی» در نیمه دی ماه پیوندهای چشمگیری با هنر و آفرینش‌های خلاقانهٔ هنری دارد.
با اینکه منابع مطالعه و بررسی پیرامون این جشن بسیار محدود هستند و به مرور زمان از میان رفته‌اند، اما با همان اندک منابع نیز می‌توان تا اندازه‌ای با این آیین کهنسال و فراموش‌شده آشنا شد.
ابوریحان بیرونی در کتاب «آثارالباقیه» گزارشی بسیار کوتاه در بارهٔ این جشن آورده است که به‌رغم کوتاهی، مهم‌ترین سند برگزاری چنین جشنی در متون کهن است: […]
پاسخی به خبرگزاری میراث آریا
سردبیر محترم خبرگزاری میراث آریا (وابسته به سازمان میراث فرهنگی) در تاریخ ۱6 شهریورماه ۱۳۸۸، بخش‌هایی مثله‌شده از مقالهٔ این نگارنده با نام «سفر الواح هخامنشی از تخت جمشید به شیکاگو» برخلاف موازین قانونی و انسانی در وبگاه آن خبرگزاری منتشر شده است. از آنجا که این مقاله پیش از این با نام «لوحه های […]
سخن استادان در باره زمان درست جشن‌های ایرانی
جشن اسفندگان یا سپندارمذگان برابر است با پنجمین روز از ماه اسفند در همه گاهشماری‌های ایرانی. در باره وجود دوگانگی‌ها باید گفت که جشن‌ها و فاصله‌های میان آنها در متون کهن ایرانی دارای تعریف و اندازه‌های مشخصی است که به مانند دانه‌های یک زنجیر در پیوستگی کامل با یکدیگر هستند. تغییر جای یکی از آنها، موجب گسست کل این رشته خواهد شد. چنانکه در منابع ایرانی آمده است، جشن سده ۴۰ روز پس از شب یلدا یا چله، و ۱۰۰ روز پس از اول آبان قرار دارد. همچنین جشن سده ۲۵ روز پیش از جشن اسفندگان است. این اندازه‌ها و فاصله‌های تعریف شده در متون و منابع کهن ایرانی، تنها با گاهشماری با ماه‌های سی و یک روزه (مبدأ هجری شمسی فعلی) مطابق است؛ ولی با کتابچه‌ای نوساخته که در چند سال اخیر در ایران با نام سالنمای دینی زرتشتیان چاپ می‌شود، مطابقت پیدا نمی‌کند. چرا که در این کتابچه، فاصله ۱۰۰ روزه از اول آبان تا جشن سده به ۱۰۶ روز، فاصله ۴۰ روزه شب یلدا تا جشن سده به ۴۶ روز، و فاصله ۲۵ روزه جشن سده تا اسفندگان به ۱۹ روز رسیده است. این فاصله‌ها با هیچکدام از اسناد و منابع و تاریخ‌نامه‌های ایرانی هماهنگی ندارد. از این رو، زمان درست شب یلدا برابر با شامگاه ۳۰ آذر، جشن سده در ۱۰ بهمن و جشن اسفندگان در ۵ اسفند است. با توجه به نظر همه این استادان لازم است که ترتیبی دهیم تا از ناهماهنگی و آشفتگی‌های فعلی دست کشیده شود و همه جشن‌ها مطابق با گاهشماری رسمی ایران که شکل تکامل یافته گاهشماری یزدگردی و در ایران و همه جهان شناخته شده است، برگزار شود. […]
تخریب غار دوشه تکذیب می‌شود چون غار میرملاس سالم است
حکایتی که خواهم گفت، همانند همان حکایت ملا است که در شهری غریب ادعای طبابت کرده بود و به بیماری که از دل‌پیچه بخود می‌پیچید، حکم کرده بود که ترا هیچ چشم‌دردی نیست. ما ایرانیان اگر با هر چیز ناآشنا باشیم، دستکم با این شیوهٔ رفتاری ناآشنا نیستیم. چند روز پیش گفتاری در بارهٔ تخریب […]
تخریب و نابودی نگاره‌های باستانی غار دوشه در لرستان
آقای حسن افشاری- پژوهشگر تاریخ نقاشی ایران- که به پیشنهاد نگارنده برای مطالعات میدانی پیرامون نگاره‌های پیش‌تاریخی غار دوشه به دره رود کشکان در شمال شرقی کوهدشت لرستان سفر کرده بود، با اخباری غم‌انگیز و دردآور و حیرت‌انگیز از سفر بازگشت. بنا به اخبار و عکس‌های ایشان، تمامی بیش از یکصد نگاره باستانی غار دوشه […]
تازه‌ها ۱۹
1- آقای محمد تاجیک- عکاس، گزارشگر و هنرمند کوشا- به مناسبت انتخابات ریاست‌جمهوری به افغانستان و کابل و بلخ و هرات سفر کرده و عکس‌هایی دیدنی در وبگاه شخصی خود منتشر کرده است. عکس‌ها و نوشته‌های تاجیک را در پوتین ببینید و بخوانید. 2- آقای آرش امجدی خبر داده است که پرونده‌های صوتی چندین بخش […]
اختلاف‌‌هایی در زمینه پرچم ایران
در سال‌های اخیر و به ویژه در دو ماه گذشته، اختلاف‌نظرهایی میان شرکت‌کنندگان در گردهمایی‌های گوناگون بر سر پرچم ایران (که با خود حمل می‌کرده‌اند) بروز نموده است. این اختلاف‌ها در میان ایرانیان مقیم خارج از کشور بسیار شایع‌تر بوده و به مقاله‌ها و اظهارنظرهای متعددی در رسانه‌ها منجر شده است. اختلاف اصلی بر سر […]
معنای دوگانه و متضاد سکوت
سکوت و خوددداری از موضع‌گیری در برابر رویدادهای خشونت‌بار اخیرِ کشور، بسته به اینکه از سوی چه کسی سر زده باشد؛ دو معنای کاملاً متفاوت و متضاد دارد. سکوت وابستگان حکومت و کسانی که عرفاً در دایره حکومتداران یا حامیان آنان جا دارند، در برخی مواقع می‌تواند معنای مخالفت و گاه اعتراض را بدهد. اما […]
