در چند روز گذشته، فرصتی دست داد تا برای چند بررسی کوچک میدانی، به مشهد مادرسلیمان (پاسارگاد احتمالی) و تنگه بلاغی بروم و موادی را برای برخی نوشته‌های نیمه‌تمام خود فراهم آورم:
– دامنه کوهستان‌های چم‌بیان، تنگه بلاغی، کوه موسی‌خان و دیگر کوهپایه‌های پیرامون دشت مرغاب، یکی از بهترین رویش‌گاه‌های درخت بَـنِـه یا پسته کوهی است. از این درختان صمغی ترشح می‌شود که در تهیه سقز و فراورده‌های دیگر کاربرد دارد. روستانشینان و بویژه عشایر با تیغ‌زدن بر پوسته این درختان و نصب پیاله‌های گلین کوچکی در زیر آن، این صمغ را در اوایل فصل پاییز جمع‌آوری می‌کنند. از آنجا که گردآوری صمغ بنه، یکی از کهنترین بازمانده‌های مالکیت عمومی و سنت همیاری و تعاون همگانی مردم در بهره‌برداری اشتراکی از منابع طبیعی است؛ می‌خواستم پاسخ این پرسش را بدانم که مردمان محلی از چه شیوه‌هایی برای تقسیم سالانه و مالکیت موقت بر درختان بهره می‌برند و کدام قوانین نانوشته، این همیاری مسالمت‌آمیز را در میان آنان اجرا و تضمین می‌کند؟ کدام عامل موجب می‌شود که در مدت چند ماهی که صمغ گرانبهای درختان تیغ‌زده بنه به پیاله‌ها روان است و مراقبی نیز ندارد، هیچکس به دسترنج دیگری تعرضی نکند و هیچگونه اختلافی نیز بوجود نیاید؟ پاسخ‌های روستاییان برایم بسیار جالب و شنیدنی بود و توانستم با روش‌های کهن بهره‌برداری اشتراکی اموال عمومی در میان آنان آشنا شوم. آنان همچنین می‌گفتند که بعضی شهرنشینان از خودراضی و بی‌فرهنگ و پرمدعا، دسترنج آنان را قربانی تفریح و بازیگوشی خود می‌کنند.
تنگه بلاغی، درختان بنه و گل‌های شقایق، عکس از غیاث آبادی، اردیبهشت ۱۳۸۶
– از آنجا که گل شقایق Papaver rhoeas L (که برخی به اشتباه آنرا گل لاله می‌نامند و در افغانستان گل سرخ نامیده می‌شود) یکی از مهم‌ترین گیاهان دارویی در سنت پزشکی مردمی ایرانیان است و در درمان سرفه و التهاب‌های سینه و حنجره کاربرد دارد و همچنین بعنوان دارویی آرام‌بخش نیز شناخته شده است، آشنایی با شیوه‌های گردآوری گلبرگ‌ها و میوه آن، و همچنین باورهایی که در میان مردم محلی در باره آن وجود دارد، یکی دیگر از پرسش‌هایم بود. در باره گل شقایق بنگرید به: Parsa, A., Flora of Iran, Vol. 2, Tehran, 1986, pp. 387- 390.
دیداری از اشکفت (غار) حاجی بهرامی و ترانشه‌های حفاری‌شده آن در دامنه شمالی دشت بلاغی و روبروی سد سیوند، یکی دیگر از برنامه‌های ما بود. این غار از سکونت‌گاه‌های دوران میان‌سنگی (حدود ۱۵۰۰۰ تا ۱۰۰۰۰ سال پیش) بوده است. اشکفت حاجی بهرامی در بیرون از حوزه آبگیری سد قرار دارد، اما پس از آبگیری، دستیابی به آن بسیار دشوار می‌شود.
– بررسی‌هایی در سنگ‌نگاره معروف مرد بالدار و تهیه عکس‌هایی بهتر و دقیق‌تر از آن، هدف دیگری از این سفر بود. به این بررسی برای کتاب در دست تهیه خود به نام «گوی بالدار» نیاز داشتم. کتاب گوی بالدار، کوششی است برای مقایسه جزئیات آن سنگ‌نگاره با دیگر نگاره‌های مشابه در مصر و خاور نزدیک باستان و درک این نکته که سازندگان نگاره، کدامیک از خدایان و ایزدان را در نظر داشته‌اند.
از یاران و همسفران مهربان و بردبار، و نیز از آقای محمد کاظمی و خانواده که میزبان ما در سرای دوست‌داشتنی خود در روستای الله‌وردی بودند، سپاسگزارم.
