برابری تحصیلی حق همه انسانهاست. وقتی فرصتهای تحصیلی و شغلی آلوده به تبعیض و سهمیه شود و بیاستعدادها جای بااستعدادها را بگیرند، از آن کشور ویرانه برجای میماند. اعطای تبعیضآمیز امتیاز و رانت و سهمیه به منظور تربیت اشخاص بیاختیار و وابسته و مطیع و دستنشانده انجام میشود. پذیرفتن استفاده از امتیاز و سهمیهخواری نیز عملاً به معنای پذیرفتن اجحاف به حق دیگران، از دست دادن خوی آزادگی و استقلال و عزت نفس، سلب جرأت انتقاد و اعتراض، قبول کردن قید بندگی و سرسپردگی، و ناچار شدن به تسلیم و تعظیم و اطاعت است. باشد تا از آنانی نباشیم که فرصتهای تحصیلی و شغلی را در شرایط نابرابر و با سهمیهخواری و تجاوز به حق دیگران به دست میآورند.
طبق «کنوانسیون مقابله با تبعیض تحصیلی»(+) که در یازدهمین اجلاس عمومی یونسکو در تاریخ ۱۴ دسامبر ۱۹۶۰ به تصویب کشورهای عضو ملل متحد رسیده، هر شکل از تبعیض در تحصیل ممنوع است و تبعیض تحصیلی را گونهای از نقض حقوق بشر دانسته که در آن گروههای خاصی از افراد از حقوق تحصیلی مساوی با دیگر بخشهای جامعه برخوردار نیستند و نسبت به دیگران ترجیح یا تقلیل دارند.
به موجب این کنوانسیون، منظور از تبعیض، هرگونه ترجیح یا تحریم یا تمایز براساس رنگ پوست، جنسیت، زبان، قومیت، وابستگیهای خانوادگی، مذهب، عقاید سیاسی و هرگونه اعتقاد دیگر است. همچنین به موجب بند اول ماده ۳، کشورهای عضو ملزم به لغو قوانین و دستورالعملها و اعمال دولتیای هستند که منجر به ایجاد هر گونه تبعیض تحصیلی میشود.
علاوه بر این، در بند دوم ماده ۱۳ میثاق بینالمللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی (+) که در سال ۱۹۷۱ به تصویب کشورهای عضو ملل متحد رسیده، بر استیفای حق «تساوی کامل تحصیلی بر اساس استعداد» تأکید شده است.
باید توجه داشت که وقتی فرصتهای آموزشی و شغلی یک جوان به ناحق به دیگری اعطاء میشود و او را به نفع دیگری لگدمال میکنند، چگونه آینده آن جوان و آن کشور نابود میگردد.
همچنین بنگرید به: بندهای ۳۳ و ۲۰ در «خاطرهها».