مایاها از اقوام کهنی بودند که تمدن درخشانی را در نیمه هزاره دوم پیش از میلاد در آمریکای لاتین (مکزیک، نیکاراگوئه، گواتمالا، السالوادور و دیگر نواحی) بنیان نهادند. این تمدن با افول و فرازهایی به مدت سه هزار سال تا نیمه هزاره دوم بعد از میلاد به حیات خود ادامه داد و پس از کریستف کلمب و موج مهاجرت سفیدپوستان به قاره جدید به شُرف نابودی گرایید.
مایاها تقویم دوگانه و پیچیده‌ای داشتند. آنان از ترکیب یک سال خورشیدی ۳۶۵ روزی و یک دوره ۲۶۰ روزی بهره می‌بردند. هر دوره ۲۶۰ روزی به سیزده روز تقسیم می‌شد. به این ترتیب، روزها با شماره‌هایی از یک تا سیزده شمارش می‌شدند و هر سیزده روز یک دوره کوتاه به حساب می‌آمد. مجموع این دوره‌های کوتاه نیز به بیست می‌رسید و در نتیجه، بیست دوره سیزده روزه مجموعاً تشکیل دوره بزرگ‌تر ۲۶۰ روزی را می‌داد. این دوره بزرگ ۲۶۰ روزه «تزولکین» نامیده می‌شد.
بین دوره تزولکین با ۲۶۰ روز و سال ۳۶۵ روزی مناسباتی برقرار بود. به این ترتیب که هر ۷۳ تزولکین برابر با ۵۳ سال می‌شد. تزولکین همچنین به چهار دوره ۶۵ روزی و نیز پنج دوره ۵۲ روزی تقسیم می‌شد.
اما از طرف دیگر، سال خورشیدی ۳۶۵ روزی مایایی نه به ۱۲ ماه، بلکه به ۱۸ ماه ۲۰ روزی تقسیم می‌شد و پنج روز زیادی نیز در پایان داشت.
هر روز مایایی یک «کین» نامیده می‌شد. ۲۰ روز (یا ۲۰ کین) تشکیل یک «وینال» را می‌داد. ۱۸ وینال برابر با ۳۶۰ روز می‌شد که یک «تون» نامیده می‌شد.
پس از این، هر دوره در ۲۰ ضرب می‌گردید و دوره بزرگ‌تر دیگری را تشکیل می‌داد: ۲۰ تون مساوی می‌شد با ۷۲۰۰ روز (بیست سال) که «کاتون» نامیده می‌شد. ۲۰ کاتون مساوی می‌شد با ۱۴۴۰۰۰ روز (۴۰۰ سال) که «باکاتون» نام داشت. ۲۰ باکاتون مساوی می‌شد با ۲۸۸۰۰۰۰ روز (۸۰۰۰ سال) که آنرا «پیکتون» می‌نامیدند.
این سیر کماکان ادامه می‌یابد و دوره‌های بزرگ‌تر دیگری را می‌سازد. آخرین و بزرگ‌ترین دوره زمان‌سنجی مایایی «الائون» نام دارد که از ۲۳.۰۴۰.۰۰۰.۰۰۰ روز (۶۴ میلیون سال) تشکیل می‌شود.
در سال‌های اخیر شایعه‌ای متداول شد که روز ۲۱ دسامبر سال ۲۰۱۲ میلادی بر اساس تقویم مایایی روز پایان جهان خواهد بود. هر چند این ادعا در ظاهر خود انگاره‌ای اسطوره‌ای را دنبال می‌کرد، اما شدت تبلیغات عوام‌فریبانه به حدی رسید که بسیاری از مردم را دچار نگرانی نمود.
با اینکه اساس ادعای فوق یک باورداشت- از نظر آنان- مایایی بوده است و نمی‌توانست ارتباطی به واقعیت‌ها داشته باشد؛ اما نکته اصلی اینجاست که حتی همان ادعای «پایان جهان طبق تقویم مایایی» نیز نادرست و وهمی بود و باورداشتی اسطوره‌ای در میان مایاها نبود. در تقویم و باورداشت‌های مایایی (چنانکه در بالا دیدیم) چنین چیزی وجود ندارد. بزرگ‌ترین دوره زمان‌سنجی مایایی (از نظر باورداشت‌های آنان) ۶۴ میلیون سال است که تازه پس از آن یک دوره بزرگ دیگر آغاز می‌شود.
به این ترتیب، انتساب چنین جهل و خرافه‌پراکنی به آیین‌های مایایی و گاهشماری آنان، نوعی اجحاف و خوارداشت در حق تمدنی کهن و درخشان بود که دارای ریاضیات غنی و پیشرفته و نیز نظام محاسباتی دقیق و سنجیده بوده‌اند. رفتارها و اعتقادهای ساده‌انگارانه امروزی ما ارتباطی به آن تمدن بزرگ و کهنسال ندارد. اینکه خود ادعای نادرستی را به مایاها منتسب کنیم و خود آنرا چنین رد کنیم که «تقویم مایا غلط از آب در آمد!» رفتار پسندیده‌ای نیست.
