آشفتگی در کاربرد دو اصطلاح استقلال‌طلبی و تجزیه‌طلبی
۲۰ فروردین ۱۳۸۹
استقلال‌طلبی، تمایل اعضای یک اتحادیه و یا کوشش آنان برای دستیابی به حاکمیت بر سرنوشت خود است. این اتحادیه ممکن است یک خانواده یا کارگاه کوچک باشد و یا یک کشور بزرگ. هر کسی می‌تواند سرنوشت خود را از اتحادیه‌ای که روند آنرا به سود سرنوشت خود نمی‌بیند و یا دیگران رفتاری تبعیض‌آمیز با او دارند و یا حتی بدون هیچگونه دلیلی و صرفاً بنا به تمایل قلبی، جدا کند و راهی مستقل را در پیش گیرد. استقلال‌طلبی و حاکمیت بر سرنوشت خویش هرگز به معنای عداوت و دشمنی با اتحادیه پیشین و نادیده انگاشتن آن نیست و تنها کوشش برای زندگی و فعالیت مستقل است. استقلال‌طلبی حتی ممکن است متکی بر ادغام و اتحاد چند هویت مجزا باشد و نه الزاماً با جدایی آنها.
اما تجزیه‌طلبی، کوشش اشخاص غیرعضو و بیرون از یک اتحادیه است برای ایجاد تفرقه و جدایی میان اعضا و تضعیف آرمان‌ها و برنامه‌های آنان. کوششی است برای جدایی اعضای مفید و مؤثر یک اتحادیه و الحاق آنان به اتحادیه دلخواه خود.
درخواست و کوشش اعضای یک اتحادیه برای دستیابی به استقلال و حاکمیت بر سرنوشت خود را نمی‌توان همواره به معنای دشمنی گرفت و ناجوانمردانه آنان را «تجزیه‌‌طلب» نامید. از خواست‌های استقلال‌طلبانه نمی‌بایست خشمیگن شد و دست به خشونت زد.
نیز بنگرید به «تمامیت ارضی و تجزیه‌طلب‌های حقیقی» در: «گفتارهایی در باره تبعیض نژادی، وطن‌دوستی، غرور ملی، و قربانی کردن انسان به پای کشور».
رفراندوم استقلال اسکاتلند
۲۷ شهریور ۱۳۹۳
همه‌پرسی امروز برای استقلال اسکاتلند از بریتانیا فارغ از هر نتیجه‌ای که در پی داشته باشد، سرآغاز دوره‌ای جدید در روابط سیاسی و اجتماعی کشورهاست. پس از این، تغییرات در مرزها و آرایش جغرافیای سیاسی (اعم از تشکیل یک کشور از چند کشور و یا چند کشور از یک کشور) عملی عادی جلوه می‌کند و می‌تواند برخلاف گذشته‌ها، بدون جنگ و ناآرامی و سرکوب، و در نهایت دوستی و احترام متقابل و با رجوع به آرای عمومی انجام پذیرد.
پی‌نوشت: این رفراندوم در آرامش برگزار شد و اکثریت مردم به آن رأی مخالف دادند.
رفراندوم استقلال کردستان عراق: اولین کشور برآمده از آرای عمومی در تاریخ خاورمیانه
۲۳ شهریور ۱۳۹۶
۱- چنانکه قبلاً گفته شد، استقلال‌طلبی، تمایل اعضای یک اتحادیه و یا کوشش آنان برای دستیابی به حاکمیت بر سرنوشت خود است. این اتحادیه ممکن است یک خانواده یا کارگاه کوچک باشد و یا یک کشور بزرگ. هر کسی می‌تواند سرنوشت خود را از اتحادیه‌ای که روند آنرا به سود سرنوشت خود نمی‌بیند و یا دیگران رفتاری تبعیض‌آمیز با او دارند و یا حتی بدون هیچگونه دلیلی و صرفاً بنا به تمایل قلبی، جدا کند و راهی مستقل را در پیش گیرد. استقلال‌طلبی و حاکمیت بر سرنوشت خویش هرگز به معنای عداوت و دشمنی با اتحادیه پیشین و نادیده انگاشتن آن نیست و تنها کوشش برای زندگی و فعالیت مستقل است. اما تجزیه‌طلبی، کوشش اشخاص غیرعضو و بیرون از یک اتحادیه است برای ایجاد تفرقه و جدایی میان اعضا و تضعیف آرمان‌ها و برنامه‌های آنان. کوششی است برای جدایی اعضای مفید و مؤثر یک اتحادیه و الحاق آنان به اتحادیه دلخواه خود.
۲- پیش از این و در گفتار «چگونگی پیدایش مرزهای سیاسی ایران و کشورهای خاورمیانه» دیدیم که مرزهای کشورهای فعلی خاورمیانه محصول خواست و عمل استعمارگران در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم میلادی بوده و خط‌مشیء آنان برای تعیین کشورها و مرزهای سیاسی جدید چنین بوده که مرزها همیشه و همواره از وسط زیستگاه اقوام عبور کند و آنها را به دو یا چند بخش پاره‌پاره کند. چنانکه نواحی کردنشین میان چهار کشور ایران، عراق، ترکیه و سوریه تقسیم شد.
۴- اهالی بین‌النهرین شمالی در تمامی تاریخ پر رنج و شکنج خود در معرض جهان‌گشایان مسلحی همچون آشوربانیپال، شلمنصر، کورش، اسکندر، شاپور، چنگیز، تیمور، و دیگران بوده و هیچگاه نتوانسته‌اند حاکم بر سرنوشت خود باشند. فقط در طی نسل‌کشی موسوم به عملیات انفال که به فرمان صدام حسین از اسفند ۱۳۶۶ تا شهریور ۱۳۶۷ و همزمان با بمباران شیمیایی حلبچه اجرا شد، بیش از ۴۰۰۰ روستای کردنشین ویران گردید و بیش از ۱۸۰۰۰۰ تن از مردم آن قتل‌عام شدند.
۵- شمال بین‌النهرین و نواحی اطراف رودهای دجله و زاب بزرگ و کوچک، اقلیم مردمانی است که سرزمین حاصلخیزشان همواره میدانگاه جهان‌گشایان و تجاوزگران گوناگون بوده است. با اینکه مردم کرد اکثریت اهالی منطقه را تشکیل می‌دادند و می‌دهند، اما آنان به اندازه‌ای سعه صدر و حسن سلوک داشته‌اند که سرزمین آنان موزه‌ای از تنوع زیبای اقوام و ادیان و زبان‌ها باشد. در آنجا بود که یزیدیان/ اِزیدیان و ترکمنان و عربان و ارمنیان و مندائیان می‌زیستند و می‌زیند. در آنجا بود که زبان سُریانی، زبان دانش و فرهنگ سده‌های آغازین میلادی پا گرفت و شکوفا شد. در آنجا بود که کلیسای نسطوری متولد شد. در آنجا بود که مانویان صلح‌جو و دوستدار همزیستی و تنوع بشری رشد کردند و کتاب‌ها و متون شگفت‌انگیز خود را آفریدند. در آنجا بود که شهر حرّان/ اورفه مرکز دانش و اندیشه و تنوع زیستی و فکری و فرهنگی بشری شد.
۶- آنان اکنون و در میانه این منطقه جنگزده و ناآرام که میدان زورگیری و زورکشی قدرت‌های جهانی شده است، قصد دارند تا در روز ۲۵ سپتامبر ۲۰۱۷/ ۳ مهر ۱۳۹۶ «رفراندوم استقلال کردستان عراق» را برگزار کنند. اقدام استقلال‌خواهی مسالمت‌آمیزی که هنوز در برخی نواحی دیگر جهان و از جمله در اسکاتلند و باسک و کاتالونیا به نتیجه نرسیده است. اگر این همه‌پرسی، فارغ از مصلحت بودن یا نبودن، با همه مسائل و مشکلات و عواقب عیان و نهان آن با مسالمت و رعایت حقوق اساسی همه مردم داخل و بیرون اقلیم و با موفقیت برگزار شود و نیز بتوانند کماکان روش آشتی‌جویانه را برای رفع مشکلات آتی تداوم بخشند، آنان پدیدآورنده نخستین کشوری در تاریخ خاورمیانه خواهند بود که با انتخابات و آرای عمومی تشکیل شده و هویت آن متکی بر اراده مردم است.
پی‌نوشت: این رفراندوم در آرامش برگزار شد و اکثریت مردم به آن رأی مخالف دادند.
