دیوان عدالت اداری به موجب حکمی، وزارت آموزش و پرورش را مکلف به اجرای اصل پانزدهم قانون اساسی و رعایت حق شهروندان در بهره‌مندی از تدریس ادبیات زبان‌های محلی و قومی تا پایان دوره متوسطه و نیز تألیف و طبع و توزیع کتب درسی به آن زبان‌ها کرده است. این می‌تواند خبر خوبی در پایان این سال پر بحران باشد و امید می‌رود تا حدی جبران نفرت‌‌پراکنی‌ها و تفرقه‌پراکنی‌های تمامیت‌خواهان را بکند. هر چند که احتمال می‌رود این حکم به دلیل واکنش‌های ناسیونالیست‌ها و شوونیست‌ها و دیگر انسان‌ستیزان عصر ما، امکان اجرا نیابد. اجرا نشدن این اصل قانونی و حق انسانی، زخمی است در جان جامعه ستمدیده ما که به مرور بازتر و حادتر خواهد شد.
حق آموزش زبان مادری و نیز حق آموزش به زبان مادری، یکی از حقوق اساسی و ذاتی بشر است. یعنی هر کودکی بطور طبیعی دارای این حق است که در مدرسه به زبان مادری خود آموزش ببیند و یکی از زبان‌های رسمی کشور را به عنوان زبان دوم بیاموزد. این حق را نه کسی به کسی داده است و نه کسی به هیچ بهانه‌ای حق سلب کردن یا مسکوت گذاشتن یا به تعویق انداختن آنرا دارد.
آموزش به زبان مادری توان یادگیری کودک را بیشتر می‌کند و هویت و شخصیت و عزت نفس او را بالا می‌برد. از همین جهت است که امروزه آموزش رسمی به زبان مادری در کشورهایی که از لحاظ مدنی رشد کرده‌اند، به عنوان حق ذاتی انسان‌ها مورد توجه قرار می‌گیرد. برای مثال در کشورهای حوزه اسکاندیناوی، شهرداری‌ها مکلف هستند امکانات تحصیل به هر نوع زبان مادری (و نیز زبان‌های محلی مهاجران) را فراهم کنند. حتی اگر تعداد کودکانی که به آن زبان سخن می‌گویند، فقط «پنج» نفر باشند تا چه رسد به میلیون‌ها نفر. به عنوان نمونه، در مدرسه ابتدایی بین‌المللی گاردستن در شهر گوتبورگ سوئد به ۴۵ زبان مختلف تدریس می‌شود. در آن مدرسه حتی به این نکته ظریف نیز توجه شده است که پرسنل غیرآموزشی نیز از میان گویشوران به همان زبان‌ها انتخاب شوند. اینرا مقایسه کنید با ده‌ها سال مسکوت نهادن یک اصل بدیهی انسانی و مصرح در قانون اساسی، و نیز دستورالعمل نژادپرستانه و تحقیرآمیز وزارت آموزش و پرورش ایران مبنی بر ممنوعیت استخدام معلمانی که لهجه محلی و غیرفارسی دارند.
شعار جذاب مدرسه گاردستن اینست: «هر زبان یک گنج است».
همچنین بنگرید به:
جزوه معلوماتی کودکان در خانواده‌های چند زبانه، ترجمه فارسی از انتشارات مرکز ملی آموزش چندفرهنگی نروژ
گفتارهایی درباره سوءاستفاده‌های نژادپرستانه از زبان فارسی
هویت‌زدایی از انسان‌ها با تصفیه و تحریف نام‌های جغرافیایی در ایران
